Trzy powodzie i brak odszkodowania

Państwo Wojtusikowie wraz z dwójką dzieci mieszkają w gminie Igołomia – Wawrzeńczyce koło Krakowa. Od trzech lat sypiają w chlewni. Dlaczego? Bo swój drewniany, parterowy dom z 1926 roku musieli rozebrać. W 2010 roku zostali trzykrotnie zalani przez powódź: w marcu, maju i lipcu. Ostatnia powódź była najgorsza. Woda wdarła się do domu na półtora metra.

- Nie byliśmy w stanie ratować majątku, żona była w szpitalu. Jak wróciliśmy, zastaliśmy smród, masę komarów, much i muł powyżej kolan. Zostały zniszczone meble, nasze rzeczy, wyposażenie, piec centralny. Nic z tego domu nie zostało – wspominają Iwona i Mariusz Wojtusikowie.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego po trzeciej powodzi nakazał rozebrać dom państwa Wojtusików. Podmyty budynek groził zawaleniem. Decyzją premiera rządu wszystkim osobom poszkodowanym przez powódź w 2010 roku przyznano zasiłki celowe na odbudowę domów w kwocie do 300 tysięcy złotych. Wnioski należało składać w ośrodkach pomocy społecznej. To one miały decydować, komu należy się odszkodowanie.

- Zasada była jedna, żelazna. Aby otrzymać zasiłek, musiał być nakaz rozbiórki podtopionego domu – mówi Monika Frenkiel, rzecznik Wojewody Małopolskiego.

Rodzina Wojtusików złożyła w GOPS-ie dwa wnioski o zasiłki celowe. Jeden skierowany do gminy o zwrot za zniszczone meble i sprzęt domowy w kwocie 15 tysięcy złotych i drugi adresowany do Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie na odbudowę domu po powodzi. GOPS już dwa miesiące później po raz pierwszy odmówił przyznania odszkodowania.

- Pierwsza odmowa decyzji GOPS-u była taka, że woda, która zalała, nie pochodziła z naturalnej rzeki. Dom jest przy drodze. Obok płynie rów melioracyjny zwany Ropotkiem. On przyjmuje wodę z rzek. Opady były tak intensywne, że Ropotek nie mógł przyjąć wody i wylał na teren Wojtusików – tłumaczy Aleksandra Cempura, pełnomocnik państwa Wojtusików.

Rodzina zaskarżyła decyzję o nieprzyznaniu zasiłku do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Kolegium nie miało wątpliwości, że decyzja Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Igołomi - Wawrzeńczycach była błędna

- Były tam kuriozalne stwierdzenia, np. że nie płynie tam rzeka, ale wiemy, że powodzie nie są tylko od rzek, ale i od opadów, wód gruntowych, czy innych okoliczności przyrody – wyjaśnia Krystyna Sieniawska, prezes Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie.

- To jest jedyna rodzina, która ma problem z nami, a my z nią. Ci państwo starają się o zasiłek na odbudowę domu. Problem w tym, że budynek nie istnieje, jest problem z oszacowaniem szkód – mówi Katarzyna Ulicka z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Igołomi - Wawrzeńczycach.

- Mówienie, że biegły nie może przyjść, bo nie ma budynku, nie jest prawdą. Są zdjęcia, to też jest dowód – tłumaczy Krystyna Sieniawska,  prezes Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie.

2 czerwca 2011 roku GOPS wydał drugą decyzję. Ponownie odmówiono przyznania zasiłku celowego. Tym razem zarzucono Wojtusikom, że nie przedstawili kosztorysu  strat, pomimo że poszkodowana rodzina przedstawiła dokładne wyliczenia.

- Dlatego też pięć dni później GOPS sam uchylił swoją decyzję i rozpatrując ponownie sprawę wydał trzecią decyzję odmowną. Wskazał, że zalanie tego domu nie było wyłączną przyczyną jego rozbiórki, ale też zawilgocenie i zagrzybienie. Należy jednak pamiętać, że oględziny były przeprowadzane po czterech miesiącach od trzech powodzi. Wobec czego w tym domu był już grzyb i zawilgocenie – mówi Aleksandra Cempura, pełnomocnik państwa Wojtusików.

Minęły właśnie trzy lata od powodzi. Gmina co chwila wymyśla inny powód odmowy przydzielenia zasiłków. Samorządowe Kolegium Odwoławcze już kilka razy uchylało decyzję GOPS-u.

- Ja tu mam sześć uchyleń tych decyzji. Cały czas nie ma najważniejszego: wyceny zniszczeń. To jest bulwersujące, bo od tego powinno się zacząć - mówi Krystyna Sieniawska, prezes Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie.

- To jest trudna sprawa. Jeżeli kolegium jest mądrzejsze, a ja jestem głupia, to niech kolegium wyda decyzję. Nie co dzień mamy do czynienia z takimi sytuacjami. My się uczymy –tłumaczy Katarzyna Ulicka z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Igołomi -  Wawrzeńczycach.

Okazuje się, że wniosek o zasiłek celowy złożony przez rodzinę Wojtusików za pośrednictwem GOPS-u do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w ogóle tam nie dotarł. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Igołomi - Wawrzeńczycach sam zadecydował, że rodzina pieniędzy nie potrzebuje na odbudowę domu i wniosku nie przekazał.

- Mieszkanka Wawrzeńczyc zgłosiła się do nas ze skargą, że jej wniosek został usunięty z listy. Poprosiliśmy o wyjaśnienia GOPS,  bo to była właściwa instytucja do wnioskowania o taką pomoc. Uzyskaliśmy informację, że mieszkanka o taką pomoc się nie ubiegała – mówi Monika Frenkiel, rzecznik Wojewody Małopolskiego.

Reporter: Dlaczego do wojewody nie przekazano wniosku tych ludzi?
Katarzyna Ulicka, GOPS: Dlatego, że udzielono wówczas pomocy ze środków własnych w kwocie 3 tysięcy złotych.
Reporter: Ale oni mogli tam uzyskać do 300 tysięcy złotych.
Katarzyna Ulicka, GOPS: 3 tysiące to też jest do 300 tysięcy złotych.

- Zła decyzja dyskredytuje pracownika. Z tytułu nadzoru zainteresuję się, żeby sprawę ostatecznie rozwiązać – zapowiedział Józef Rysak, wójt gminy Igołomia - Wawrzeńczyce.

Chlewnię państwo Wojtusikowie sami wyremontowali i zaadaptowali do zamieszkania. Jednak przebywają tam nielegalnie, bo oficjalnie nadal ich nowy dom jest budynkiem gospodarczym. Na dodatek mieszkanie w nim zagraża ich życiu, bo stan dachu jest katastrofalny.

- Jest mi przykro, że tak pracują nasi urzędnicy. Bardzo bym sobie życzyła, żeby ludzie poszkodowani w następnych powodziach zostali potraktowani uczciwie -  podsumowuje Iwona  Wojtusik.*

* skrót materiału

Reporter: Artur Borzęcki

aborzecki@polsat.com.pl