Młodzi sportowcy z zespołem Downa zasługują na więcej

Panią Beatę, panią Martę i panią Paulinę z Warszawy łączy ta sama historia. Ich pierwsze dzieci urodziły się chore. Mają zespół Downa. Dla rodzin dziewczynek początki były bardzo trudne. 

- Nie wiedziałam, jak będzie wyglądała jej przyszłość. Najbardziej się tego bałam, dlatego postanowiliśmy z mężem zrobić wszystko, żeby Ala była bliżej swoich rówieśników, bliżej społeczeństwa, bliżej nas – mówi Marta Młodzińska, mama Alicji.

Zbawiennym dla Magdy, Alicji i Zosi okazał się sport. Rodzice sami robili wszystko, aby ich dzieci osiągały jak najlepsze wyniki sportowe.  3 lata temu Magda i Zosia, jako jedyne z Polski, pojechały na Mistrzostwa Europy dla dzieci z zespołem Downa.

- Pojechały do Porto pierwszy raz reprezentować Polskę na Mistrzostwach Europy. Pojechały w takich za dużych strojach pożyczonych od reprezentacji Polski. Przyjechały i wymiotły. Po prostu przyjechały z medalami, z uśmiechami na twarzy. Dzieci wcześniej musiały osiągnąć minima kwalifikacyjne do mistrzostw. Miały potwierdzone te minima w zawodach i w ten sposób się dostały – wspomina Beata Dąbrowska, mama Magdy

- Nie ma finansowania publicznego. To były wyjazdy za środki prywatne. Z czasem zaczęliśmy się trochę organizować, między innymi założyliśmy fundację, żeby pozyskiwać również środki od darczyńców czy sponsorów – mówi Paulina Dzięcioł, mama Zosi.

Marta Poznysz, trenerka akrobatyki, tłumaczy, że sport dla dzieci z zespołem Downa jest jak terapia.

- One tutaj uczą się życia. To nie jest tylko władanie ciałem, to jest połączenie głowy z ciałem, to jest zarządzanie swoim organizmem, swoimi częściami ciała. To potem przeniesie się na życie. Oni nie odbierają trofeów za to, że podniosą sobie rękę albo wezmą udział w zawodach. Oni naprawdę wykonują szereg bardzo trudnych ewolucji, to jest naprawdę trudna praca – tłumaczy Poznysz.

- Trzeba zainwestować bardzo dużo swojego czasu, swoich pieniędzy. Trzeba poszukać możliwości, środków na to, żeby można było trenować codziennie przez półtorej, bądź dwie godziny – dodaje Marta Młodzińska, mama Alicji.

Pani Paulina od trzech lat pisze pisma do Ministerstwa Sportu z prośbą o dofinansowanie wyjazdów na zawody międzynarodowe sportowców z zespołem Downa, którzy uprawiają sport wyczynowo.  W Polsce grupa takich sportowców jest coraz większa. Niedawno ministerstwo odmówiło dofinansowania ich wyjazdu na prestiżowe Igrzyska, które już niedługo odbędą się w Turcji.

- Na przełomie marca i kwietnia odbędą się Światowe Igrzyska Osób z Zespołem Downa. Na te igrzyska jedzie już z Polski 24 zawodników. Ceny za udział ustala organizator, więc to jest od osoby 850 euro i jeszcze koszt przelotu. Leci zawodnik plus trener, to jest minimum – mówi Paulina Dzięcioł, mama Zosi.

- Nasze wnioski są odrzucane w ministerstwie, musimy liczyć na wsparcie społeczeństwa, za co oczywiście bardzo dziękujemy, ale uważamy że osoby, które odnoszą sukcesy, zasługują na wsparcie systemowe – dodaje Beata Dąbrowska, mama Magdy.

- Jest to jakoś wizerunkowo bardziej dla nich atrakcyjne. Tyle, że eliminacja na olimpiady specjalne jest losowaniem, tam nie ma wyczynu. To jest zabawa – podkreśla.

Resort sportu odmowy dofinansowania wyjazdów tłumaczy tym, że wspiera przede wszystkim olimpiady specjalne. Poniżej odpowiedz ministerstwa na nasze pytania.

- Jakie są kryteria finansowania sportowców z niepełnosprawnością?

W zakresie Programu Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych organizacje pozarządowe prowadzące działalności w zakresie kultury fizycznej osób niepełnosprawnych mogą ubiegać się
o dofinansowanie następujących projektów:wspieranie organizacji zajęć sekcji sportowych osób niepełnosprawnych;
wspieranie organizacji imprez sportowych dla osób niepełnosprawnych,
w tym Mistrzostw Polski i Pucharów Polski osób niepełnosprawnych;wspieranie organizacji obozów sportowych dla osób niepełnosprawnych;
promocja sportu osób niepełnosprawnych.

O przyznanie dofinansowania organizacji Mistrzostw Polski i Pucharów Polski osób niepełnosprawnych, mogą ubiegać się ogólnopolskie organizacje pozarządowe, których celem statutowym jest prowadzenie działalności w zakresie kultury fizycznej osób niepełnosprawnych,
a jednocześnie prowadzą współzawodnictwo sportowe o tytuł Mistrza Polski i o Puchar Polski w danym sporcie.

Wnioskodawca musi przewidywać w ramach realizacji zadania udział środków własnych w wysokości nie mniejszej niż 20% całości kosztów zadania.

W ramach środków własnych można wykazać środki jednostek samorządu terytorialnego dowolnego szczebla, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Unii Europejskiej, sponsorów lub własne (w tym w postaci pracy wolontariuszy – na podstawie stosownej umowy z wyceną świadczenia oraz wyceny udostępnionej infrastruktury – na podstawie stosownej umowy). Udziału własnego nie można finansować ze środków przekazanych przez Ministerstwo Sportu  (np. otrzymanych w ramach innych konkursów lub naborach wniosków). Zadania realizowane w ramach Programu muszą mieć charakter niekomercyjny – nie mogą zakładać osiągnięcia dochodu.

Projekty zgłaszane do Programu Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych oceniane są przez członków Komisji powołanej przez Ministra Sportu, według następujących kryteriów oceny merytorycznej: znaczenie zadania dla procesu włączania społecznego osób niepełnosprawnych,
w tym osób starszych 50+;znaczenie zadania dla wzrostu aktywności fizycznej osób niepełnosprawnych; znaczenie zadania dla promocji sportu osób niepełnosprawnych; liczba uczestników zadania; zasięg oddziaływania zadania (lokalny, regionalny, krajowy); udział środków własnych; udział środków jednostek samorządu terytorialnego, w ramach środków własnych;udział wolontariuszy; zasoby kadrowe, rzeczowe oraz doświadczenie wnioskodawcy w realizacji zadań na rzecz sportu osób niepełnosprawnych;oszczędność i racjonalność kalkulacji kosztów.

Szczegółowe zasady ubiegania się o dofinansowanie projektów w zakresie upowszechniania sportu osób niepełnosprawnych zostały określone w Programie Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych - Decyzja Nr 40 Ministra Sportu i Turystyki z dnia 8 listopada 2019 r. w sprawie ogłoszenia „Programu Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych w 2020 r.” w ramach rozwijania sportu poprzez wspieranie przedsięwzięć z zakresu upowszechniania sportu osób niepełnosprawnych (Dz. Urz. MSiT poz. 67).
Finansowanie w ramach środków Ministerstwa Sportu odbywa się na podstawie ogłaszanych naborów wniosków lub konkursów. Podmioty spełniające określone tam kryteria formalne mogą ubiegać się o dotacje w trybie i terminie przewidzianym w dokumentach programowych.

Zasady dofinansowania przygotowań sportowców z niepełnosprawnością w obszarze sportu wyczynowego zostały określone w „Programie dofinansowania ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej zadań z obszaru wspierania szkolenia sportowego i współzawodnictwa osób niepełnosprawnych w 2020 roku" oraz „Programie dofinansowania ze środków budżetu państwa zadań związanych z przygotowaniem zawodników kadry narodowej do udziału w igrzyskach paraolimpijskich, igrzyskach głuchych, mistrzostwach świata i Europy w 2020 roku”

Przy ocenie merytorycznej wniosku o dofinansowanie zadania uwzględnia się:

1) zgodność zakresu merytorycznego wniosku z obszarami zadań określonymi w Programie oraz ich znaczenie dla realizacji zadań z tego obszaru;
2) stan zasobów kadrowych i rzeczowych, wskazujący na możliwość realizacji zadania;
3) doświadczenie Wnioskodawcy w realizacji zadań podobnego rodzaju (ocena oparta będzie na danych zawartych we wniosku, jak i na dotychczasowej współpracy w realizacji podobnych zadań);
4) realizację zadania przez pzs;
5) wysokość udziału w dofinansowaniu zadania środków własnych, środków jednostek samorządu terytorialnego, funduszy UE oraz innych źródeł;
6) oszczędność i racjonalność kalkulacji kosztów przewidzianych na realizację zadania;
7) rzetelność i terminowość rozliczeń zadań w latach poprzednich (o ile zadania były realizowane);
8) poziom sportowy, w tym wyniki sportowe, zasięg sportu, organizacja szkolenia:
 
Wyniki sportowe

1. Liczba miejsc 1-3 w kategorii seniorów
a) w Igrzyskach Paraolimpijskich 2016, 2018; Igrzyskach Głuchych 2017
b) w ostatnich mistrzostwach świata
c) w ostatnich mistrzostwach Europy
2. Liczba miejsc 4-8 w kategorii seniorów
a) w Igrzyskach Paraolimpijskich 2016, 2018; Igrzyskach Głuchych 2017
b) w ostatnich mistrzostwach świata

Zasięg sportu

1. Liczba szkolonych zawodników w podziale na kategorie wiekowe
2. Liczba klubów
3. Liczba trenerów

Organizacja szkolenia
1. Liczba zawodów mistrzowskich
2. Liczba specjalistycznych zgrupowań zagranicznych
3. Liczba łączna trenerów i zawodników w planowanym harmonogramie zadań

-  Jakie są kryteria finansowania sportowców z Zespołem Downa?

Kryteria finansowana sportowców z zespołem Downa są określone w ramach Programu Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych (powyżej), który nie rozgranicza sportowców ze względu na rodzaj niepełnosprawności. Dla wszystkich zawodników stosowane są te same kryteria finansowania. Program skierowany jest do zawodników z niepełnosprawnościami, którzy nie są członkami narodowej i są zrzeszenia w organizacjach pozarządowych statutowo zajmujących się sportem osób niepełnosprawnych.

-  Jakie są zasady finansowania udziału sportowców z Zespołem Downa w zawodach, które nie są Igrzyskami Paraolimpijskimi?

W ramach Departamentu Sportu dla Wszystkich finansujemy udział zarówno w krajowych, jak i zagranicznych imprezach zawodników reprezentacji Polski Olimpiad Specjalnych.

-  Kiedy można stwierdzić, że osoba z Zespołem Downa jest sportowcem wyczynowym?

Sport wyczynowy ukierunkowany jest na rywalizację i osiąganie jak najlepszych wyników sportowych. Sport wyczynowy związany jest przy tym z przestrzeganiem ściśle określonych reguł służących zachowaniu równych szans we współzawodnictwie sportowym, jak również zakłada istnienie systemu instytucjonalnego, umożliwiającego prowadzenie współzawodnictwa w ramach ściśle określonych struktur organizacyjnych. Prawo do powołania reprezentacji Polski zgodnie z ustawą o Sporcie przysługuje tylko ściśle określonym organizacjom, które spełniają określone warunki np. Związki Sportowe lub Związek Stowarzyszeń Sportowych Sprawni Razem.

- Dlaczego przez Ministerstwo Sportu nie  jest finansowany udział w zawodach sportowych, które nie są objęte patronatem Międzynarodowego Związku Paraolimpijskiego, ale mają rangę i prestiż międzynarodowy?

Ministerstwo dofinansowuje programy przygotowań w sportach, które nie są objęte programem igrzysk paraolimpijskich. W 2020 r. na realizację zadań w tym obszarze przeznaczono 2 000 000 zł.

- Czy Ministerstwo Sportu wspiera udział sportowców sprawnych w zawodach, które są organizowane, przez federacje sportowe, które nie są uznane przez Komitet Olimpijski, ale również mają rangę i prestiż międzynarodowy?

Wspieramy polskie związki sportowe w sportach olimpijskich i nieolimpijskich – ich przygotowania i udział w mistrzostwach świata i Europy. Wspieramy stowarzyszenia sportowe (np. AZS) w Akademickich Mistrzostwach Europy/ Świata/Uniwersjadach. Nie ma w Polsce instytucji odpowiedzialnej za osoby z Zespołem Downa, w randze Polskiego Związku Sportowego, która spełnia wymogi określone w Ustawie o Sporcie.
W naszej ocenie najbliżej tego statusu może być Związek Stowarzyszeń Sportowych Sprawni Razem, który jest członkiem INAS/VIRTUS.

- Czy są plany lub możliwości wypracowania wsparcia dla sportowców z Zespołem Downa?

W ramach Programu Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych Ministerstwo Sportu od lat dofinansowuje projekty zgłaszane przez dwie ogólnopolskie organizacje zrzeszające sportowców z niepełnosprawnością intelektualną, między innymi zawodników z Zespołem Downa - Związek Stowarzyszeń Sportowych „Sprawni Razem” oraz Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne Polska, które są członkami największych organizacji międzynarodowych. W ramach Społecznej Rady Sportu, która zainicjowała swoją działalność 5.03. z przedstawicielami środowiska jedną z pierwszych kwestii, która została poruszona było umiejscowienie sportowców z zespołem downa w systemie sportu wyczynowego.  

-  Jakie kwoty  są przekazywane na rozwój i wsparcie sportowców z Zespołem Downa z Programu Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych?

W dofinansowywanych w Programie Upowszechniania Sportu Osób Niepełnosprawnych projektach
w zakresie sportu osób z niepełnosprawnością intelektualną beneficjenci nie wyszczególniają kosztów poniesionych na udział sportowców z Zespołem Downa. W roku ubiegłym, na projekty w zakresie upowszechniania sportu osób niepełnosprawnych intelektualnie Ministerstwo Sportu przeznaczyło z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej
5 440 000,00 zł. W zajęciach sekcji, imprezach i obozach sportowych wzięło udział
łącznie 9 899 osób.

- Czy sportowcy mogą liczyć na wsparcie indywidualne?

Ministerstwo Sportu zapewnia sportowcom  indywidualne wsparcie w ramach programu Team100. Obecnie programem objętych jest 250 zawodników, w tym 37 sportowców z niepełnosprawnościami.