To nie herbata, ale woda ze studni. Poruszenie wśród mieszkańców

Malowniczo położona wieś Kochanówka w okolicach Lidzbarka Warmińskiego. To tu mają swój dom Anna i Dariusz Wójtowiczowie. Dwa miesiące temu ich spokój został zmącony po tym, jak zajrzeli do przydomowej studni.

- Wyciągam pompę i zobaczyłem, co jest w naszej wodzie – pokazuje ciemną maź na rękach Dariusz Wójtowicz. - Firma, która graniczy z moją działką, ma pozwolenie na przetwarzanie substancji ropopochodnych, niebezpiecznych, no i stąd takie moje przypuszczenie, że najprawdopodobniej te substancje w jakiś sposób wyciekały z tego poletka, na którym jest to składowane i przedostawało się przez grunt do mojej studni – dodaje.

ZOBACZ: Ulewa zabrała im wszystko. Boi się, że straci dzieci

Anna Wójtowicz nalała wodę do szklanki, by pokazać jej dziwną barwę. - Sanepid powiedział, że nie nadaje się ona do picia, ponieważ nie spełnia żadnych norm. Skazani jesteśmy na kupowanie wody butelkowej.  Boję się o zdrowie mojej rodziny, że woda i być może powietrze mogą okazać się źródłem naszych chorób.

Sprawą zajęła się prokuratura. 

- Prowadzone jest postępowanie pod nadzorem prokuratury w Lidzbarku Warmińskim o podejrzenie zanieczyszczenia wód gruntowych substancją, która mogła spowodować zagrożenie dla życia ludzi bądź też spowodować obniżenie jakości wód i ziemi – informuje Daniel Brodowski z Prokuratury Okręgowej w Olsztynie.

ZOBACZ: Spłacił cały dług - komornik zlicytował pół mieszkania

Informacja o przetwarzaniu na terenie pobliskiej żwirowni odpadów niebezpiecznych wywołała duże poruszenie we wsi. Na spotkaniu z nami pojawiło się około 100 osób.

- Nieruchomość, gdzie przetwarzane są substancje ropopochodne, leży tuż przy rzece Młynówka, która zasila obszar Natura 2000. Chodzi tu tak naprawdę o życie ludzkie, bo dochodzi do zanieczyszczeń – mówi Monika Mastalerz, mieszkanka Kochanówki.

Dziennikarz: Próbowaliśmy zaprosić właściciela tej przetwórni, nie udało nam się to, ale jest pan starosta. To starostwo wydaje pozwolenie na tego typu działalność. Czy ta firma prowadzi działalność zgodnie z pozwoleniem?

Dariusz Iskra, starosta lidzbarski: Tak. Przeanalizowałem tę sprawę i decyzja została wydana w ramach prawa i zgodnie z przepisami.

Monika Mastalerz z Kochanówki: Dowiedzieliśmy się dopiero w tym roku, że pierwsza decyzja na przetwarzanie substancji ropopochodnych była już w 2015 roku, nie wiedzieliśmy przez tyle lat o tym.

Marian Przybylski z Kochanówki: Ja tu wychowałem się, urodziłem, mieszkam tu od ponad 70 lat. Tymczasem teraz dowiedziałem się, co tu tak naprawdę się wyprawia, również mojej w studni pojawiły się tłuste plamy. 

Maurycy Abłażewicz z Kochanówki: Tu była ostoja czapli białej. Turyści i znajomi, którzy do mnie przyjeżdżali, zaczynali od tego, że robili jej zdjęcia. Proszę zobaczyć, gdzie te czaple są… Nie ma nic.

Dariusz Iskra, starosta lidzbarski: Została całość dokumentacji przekazana do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie i czekamy na rozstrzygnięcie, czy ta decyzja została wydana właściwie.

Jacek Szczepanek: Jako prezes koła łowieckiego Knieja jestem przerażony faktem, że zwierzyna zostawia na swoich tropach w błocie tłuste plamy. Wędruje stąd i przenosi to wszystko dalej do lasu i to wszystko się odbywa przy tak zwanym cichym przyzwoleniu, niemocy urzędniczej.

ZOBACZ: Astronomiczne rachunki. "Z kranu powinien szampan lecieć"

Ada Wasilewska z Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie wyjaśnia, że działalność firmy, która wywołuje protesty, polega na bioremediacji.

- Czyli zbierają ziemię, kładą ją na poletka bioremediacyjne i czekają, aż zostanie przetworzona przez mikrorganizmy, które rozpuszczają te substancje ropopochodne w wodę, tlen, sole. Dzięki temu ta ziemia przestaje być odpadem, staje się ziemią, którą można użytkować. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, delegatura w Elblągu przeprowadziła kontrolę interwencyjną w lutym 2024 roku i nie stwierdzono żadnych naruszeń. Firma spełniała warunki decyzji starosty lidzbarskiego – tłumaczy.

I tu koło się zamyka, bo jak dowiedzieliśmy się podczas spotkania z mieszkańcami, starosta czeka na opinię, czy zgoda na przetwarzanie odpadów niebezpiecznych jest właściwa. Wróćmy do sprawy skażonej studni Dariusza Wójtowicza.

- Wydaliśmy decyzję o braku przydatności wody do spożycia ze względu na zanieczyszczenia mikrobiologiczne. W tej wodzie wykryliśmy bakterie chorobotwórcze – informuje Beata Funik-Góralewska z Powiatowej Inspekcji Sanitarnej w Lidzbarku Warmińskim.

ZOBACZ: Budują domy szkieletowe. Wielu poszkodowanych

Według Ady Wasilewskiej z Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie skażenie wody nie ma związku z działalnością firmy obok. - W żadnej bioremediacji nie są używane bakterie Escherichia coli. To są odpady kałowe, więc ktoś musiał ewentualnie zanieczyścić wodę ściekami - informuje.

Kiedy jesteśmy już w drodze powrotnej do Warszawy, wreszcie udaje nam się skontaktować z przedstawicielem firmy przetwarzającej odpady, który zgadza się odpowiedzieć na pytania. Wracamy do wsi Kochanówka i jemu także pokazujemy wyniki badań wody.

- Żadne z tych bakterii i substancji, które są w badaniach, nie mają nic wspólnego z poletkiem. Nie wiem też, w jakiej odległości znajduje się studnia – mówi przedstawiciel firmy Budokop-Kruszywa.

Dziennikarz: Mniej więcej półtora kilometra stąd.

- To nawet zakładając ukształtowanie terenu, to jest po prostu fizycznie niemożliwe. Nawet gdyby tutaj znajdował się szyb naftowy, żadne skażenie w tej studni nie miałoby miejsca. Chciałbym uspokoić mieszkańców, ten proces przetwarzania odpadów nie niesie ze sobą skażenia, a już na pewno nie w takiej formie, w jakiej powszechnie mieszkańcy sugerują. Proces bioremediacji w tej chwili jest na ukończeniu, żadne nowe odpady nie są przewidziane do przyjmowania. Procesowi bioremediacji będą podlegały te, które już na poletku się znajdują. Po tym czasie poletko zostanie zlikwidowane.